Bazen bir haber düşer önümüze…
Bir çocuk, bir kadın, bir masum acının en çıplak hâliyle karşımıza çıkar. O an boğazımız düğümlenir, yüreğimiz kanar ve insan olduğumuzdan utanırız. İşte o an, içimizde susmuş bir feryat dile gelir:
“İnsan nedir?”
İnsan, yalnızca düşünen bir varlık değildir; hisseden, acıyan, utanabilen bir varlıktır. Lâkin ne garip tecellîdir ki, insan aynı zamanda en derin yarayı da, en büyük zulmü de yine insana açandır. O hâlde soralım:
İnsanı insan yapan nedir — aklı mı, vicdanı mı, yoksa seçme kudreti mi?
Hayvan öldürür; çünkü doğası gereği yaşamak zorundadır. Ama insan öldürür, kirletir, tecavüz eder; çoğu zaman hiçbir zorunluluk olmadan, sırf kudreti yettiği için. Ve işte bu fark, onu yüceltmesi gereken aklını, bazen bir cehennemin anahtarına çevirir.
İnsan, sadece “yapabilme” kabiliyetiyle tanımlanmaz; “yapmama” iradesiyle sınanır.
İnsanı insan yapan, gücü değil — sınırı, şehveti değil — merhametidir.
Bir canı kurtarmakla başlar insanlık; ama bir canı acımasızca ezmekle yıkılır.
Sapkınlık, yalnızca bir bireyin suçu değildir; aynı zamanda değerlerini yitirmiş bir toplumun sessiz ortaklığıdır. Çünkü susmak, kötülüğe rıza göstermektir. Ve bazen susmayan bir vicdan, susan binlerce dilsiz akıldan daha insanîdir.
İnsan iki uçlu bir varlıktır:
Bir yönüyle melekleri geçebilir, adaletiyle dünyayı ihya eder.
Bir yönüyle şeytanı utandırır; sapkınlığıyla varlığı kirletir.
İnsanın bu iki zıt potansiyel arasında salınan bir varlık olduğunu unuttuğumuzda, her şey mubah olur. Oysa insan olmanın asıl manası, bu potansiyeli idrak etmek ve neye dönüşeceğini, her gün, her an yeniden seçmektir.
Şimdi yeniden sor:
“İnsan nedir?”
İnsan, vicdanıdır.
Ve bir vicdan sustuğunda, bir insan eksilir bu dünyadan!..
News
